Żniwa to w rolnictwie okres wzmożonej eksploatacji maszyn rolniczych. W tym czasie kluczowe jest ich niezawodne działanie. Odpowiednie smarowanie jest podstawą bezawaryjnej pracy w trudnych warunkach, jakie stanowią wysokie temperatury, silne zapylenie oraz wydłużony czas nieprzerwanego działania.
O tym, że rolnicy poszukują rzetelnych informacji na temat prawidłowej eksploatacji oraz właściwego serwisowania maszyn, wiemy od współpracujących z nami handlowców oraz dystrybutorów, którzy często zwracają się z pytaniami do specjalistów FUCHS. Mając na uwadze zadawane pytania, postanowiliśmy więc wyjść naprzeciw oczekiwaniom naszych klientów i zebraliśmy w jednym miejscu kilka najpopularniejszych zagadnień, zestawiając je z odpowiedziami specjalistów. W ten sposób powstał artykuł, który ma charakter krótkiego poradnika dla użytkowników maszyn rolniczych.
Sugerujemy wymianę zaraz po sezonie, a powodem jest fakt, że przepracowany olej może zawierać domieszkę wody. Jeśli odłożymy tę czynność na później, w trakcie kilkumiesięcznego postoju mogą pojawić się ogniska korozji. Kombajn, który przeczeka ten okres, mając już świeży olej, powinien dotrwać do żniw w lepszym stanie.
Przedstawiciele handlowi kontaktujący się z rolnikami, często pytani są o cechy dwóch kategorii produktów UTTO (Universal Tractor Transmission Oil) oraz STOU (Super Tractor Oil Universal). Oleje z obu rodzin stosowane są w rolnictwie oraz w maszynach budowlanych. W odróżnieniu od konwencjonalnych olejów np. silnikowych czy przekładniowych receptury środków smarnych UTTO oraz STOU spełniają więcej funkcji, co sprawia, że mogą być wykorzystane w różnych zespołach układu napędowego. Są zatem nazywane olejami wielofunkcyjnymi. Ich cechą szczególną jest możliwość prawidłowego współdziałania z tzw. mokrymi hamulcami. Dzięki zapewnieniu ściśle określonej charakterystyki tarcia, uzyskano kompromis pomiędzy skutecznością hamowania, a ochroną przed zużyciem oraz hałasem.
Powodów, dla których sięga się po oleje UTTO oraz STOU, jest kilka. Najważniejsze z nich to:
Mimo wielu podobieństw, należy też pamiętać o różnicach dzielących oleje z tych dwóch rodzin. Produkty UTTO są przeznaczone do przekładni, układów hydraulicznych i mokrych hamulców. Obszar zastosowań olejów STOU jest nieco szerszy niż UTTO, bo oprócz wymienionych wcześniej podzespołów obejmuje także silniki.
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ należy wziąć pod uwagę szereg bardzo różnych czynników. Częstotliwość wymiany oleju w układzie przekładniowo-hydraulicznym zależy bowiem od:
Kwestią, która często pojawia się w pytaniach użytkowników maszyn rolniczych, jest mieszalność produktów UTTO i STOU. Chociaż zawsze rekomendujemy pełną wymianę oleju, zdajemy sobie też sprawę, że nie zawsze istnieje taka możliwość.
W przypadku środków reprezentujących te dwie rodziny, mieszalność jest dopuszczalna, pod warunkiem, że spełniają one zbliżone normy. Jeśli nie mamy pełnych danych o olejach, w awaryjnych sytuacjach należy założyć pewien limit – oleju dolewanego nie powinno być więcej niż 10% pojemności układu smarnego. Jest to jednak rozwiązane, które powinno być skonsultowane z ekspertem. W szczególności nie polecamy dolewki oleju o nieokreślonych parametrach do układu z nowoczesną automatyczną skrzynią biegów.
Analizując rozwiązania stosowane obecnie przez producentów ciągników, dostrzegamy rosnącą popularność automatycznych skrzyń biegów, zarówno stopniowych jak i bezstopniowych. Konstrukcje te są bardzo wrażliwe na parametry oleju. Aby przekładnia pracowała prawidłowo, jak również aby mógł być przeprowadzony proces kalibracji, współczynnik tarcia oraz lepkość muszą mieć ściśle określone wartości. W związku z tym, wybór odpowiedniego oleju ma tu jeszcze większe znaczenie.
Co możemy polecić użytkownikom maszyn rolniczych? Jednym z naszych najnowszych produktów jest AGRIFARM UTTO VT. To olej, którego receptura została stworzona w taki sposób, by spełnić na przykład wymagania skrzyń VT-Drive w McCormick. .
W przypadku przekładni Vario w Fendtach doskonale sprawdzi się AGRIFARM STOU MC SAE 10W-40. Stabilne parametry cierne, znaczna odporność na utlenianie oraz możliwość pracy przy bardzo wysokich temperaturach – to gwarancja długotrwałej bezproblemowej eksploatacji.
Mamy świadomość tego, że rolnicy bardzo chętnie sięgają po oleje wielofunkcyjne. To tłumaczy olbrzymią popularność kolejnego z naszych produktów – AGRIFARM UTTO MP. Dzięki dopracowanej recepturze, spełnia on wiele norm, wymaganych przez czołowych producentów maszyn rolniczych.
Okres wymian oleju w silniku zależy od konstrukcji jednostki napędowej, przykładowo od pojemności układu smarowania oraz od przewidzianego oleju. Kiedyś typowe okresy wymian były na poziomie 250 godzin natomiast dziś mogą to być wartości znacznie przekraczające 500 godzin. Pamiętajmy, aby w pierwszej kolejności polegać na zaleceniach producenta. Stosując lepszy olej teoretycznie można przedłużyć okres wymian jednak powinno to być potwierdzone badaniami laboratoryjnymi.
Rolnicy często pytają się wprost o to, jakiego smaru użyć. W takich sytuacjach zawsze rekomendujemy stosowanie się do zaleceń producenta.
Jeśli dotarcie do takich informacji jest niemożliwe, można wziąć pod uwagę ogólne zalecenia odnośnie maszyn rolniczych. W tej branży najczęściej używa się smarów uniwersalnych. Wynika to z faktu, że ich charakterystyka pozwala na stosowanie w układach wysokoobciążonych, które tutaj są w przeważającej większości.
W przypadku takich zastosowań należy przede wszystkim zwrócić uwagę na cyfry oznaczające klasę konsystencji. Oto krótka charakterystyka poszczególnych grup w klasyfikacji NLGI (National Lubricating Greases Institute):
Preparaty z niższej półki często są dużo uboższe w takie dodatki, co może przełożyć się na mniejszy zakres ochrony smarowanych elementów.
Innym parametrem, po którym można rozpoznać produkt o wysokiej jakości, jest zakres temperatur. Zależność jest prosta: im jest on wyższy, tym zastosowanie smaru będzie szersze. W przypadku wysoce zaawansowanych technologicznie środków, takie widełki kształtują się na poziomie od -20°C do +160˚C lub wyższym.
Jak rozszyfrować, z jakiej jakości smarem mamy do czynienia?
Wskazuje ją oznaczenie według normy DIN 51502 lub DIN 51825 (oznaczenia te są tożsame), które powinno znajdować się na opakowaniu każdego tego typu produktu. Trzeba tylko wiedzieć, jak oznaczenie przeczytać – podpowiadamy więc, jak to zrobić, wyjaśniając na poniższym schemacie, co
oznaczają poszczególne symbole.
Wyjaśnienie oznaczenia smaru wg norm DIN 51502 i DIN 51825
| Oznaczenie | Temperatura stosowanie wgDIN 51821 (°C) |
| B | do +60 |
| C | do +60 |
| D | do +60 |
| E | do +80 |
| F | do +80 |
| G | do +100 |
| H | do +100 |
| K | do +120 |
| M | do +120 |
| N | do +140 |
| P | do +160 |
| R | do +180 |
| S | do +200 |
| T | do +220 |
| U | powyżej +200 |
Łatwo więc wywnioskować, że przykładowo smar z oznaczeniem KPE 2 S-20 jest smarem przeznaczonym do łożysk tocznych i ślizgowych (K), z dodatkami EP i AW (P), powstałym na bazie oleju estrowego (E), o średniej gęstości typowej dla smarów uniwersalnych (2), mogącym pracować w temperaturze od -20°C do +200˚C.
Popularność zyskują oleje tworzone specjalnie do silników z systemami oczyszczania spalin, turbodoładowaniem, w których producent przewidział wydłużone przebiegi pomiędzy wymianami. Niektóre z nich są przeznaczone do jednostek napędowych mogących pracować na oleju o mniejszej lepkości aby ograniczyć zużycie paliwa i emisję CO2. Takim przykładem wśród rozwiązań FUCHS jest olej AGRIFARM MOT LA 10W-30.
