• Pierwszy zakład Boscha powstał w 1886 roku i liczył sobie zaledwie kilku pracowników. Po 20 latach było ich już 4500.
•  Robert Bosch jest twórcą niskonapięciowego zapłonu iskrowego, który zaprezentował w 1897 roku.
• Przez całe życie niemiecki innowator wspierał prawa pracownicze, a w czasach wojennych działał przeciwko nazistom.

Od cudownego dziecka po przedsiębiorczego imigranta

Robert Bosch przyszedł na świat w 1861 roku w niewielkiej niemieckiej wiosce Albeck, jako jeden z dwanaściorga dzieci. Od samego początku chłopiec przejawiał pasję do techniki. Co imponujące, już jako 8-letnie dziecko zaczął uczyć się mechaniki precyzyjnej. Później przyszły kolejne plany i ich realizacja.

W swoich pamiętnikach Bosch zanotował: „Kiedy miałem podjąć decyzję co do przyszłego zawodu, ojciec
zapytał, czy nie chciałbym zostać mechanikiem precyzyjnym, a ja powiedziałem: tak. I tak w roku 1876 rozpocząłem praktykę u mechanika i optyka Maiera w Ulm”².

Otrzymawszy dyplom czeladniczy, Bosch zdecydował się na poszerzenie horyzontów. Dosłownie i w przenośni, bo ruszył w podróż. Pracował w takich miejscach jak Hanau, Stuttgart, Norymberga, Göppingen czy Kolonia.
Stawiał nie tylko na praktykę, ale i na teorię, ucząc się m.in. podstaw handlu. W Stuttgarcie, jako wolny słuchacz, uczęszczał przez semestr na zajęcia w Wyższej Szkole Technicznej.

Młody i ambitny mechanik precyzyjny, bez żadnych znaczących środków finansowych, w 1884 roku, a więc w wieku 23 lat, wyemigrował do Ameryki i tam zatrudnił się w fabryce Edison Machine Works. Potem przyszły kolejne zakłady, między innymi brytyjska filia Siemensa. Doświadczenie i wiedzę Bosch zdobywał więc od najlepszych.

Dwa lata – zaledwie tyle wystarczyło imigrantowi do stworzenia własnego biznesu na obcej ziemi. Był to własny sklep i warsztat służący inżynierom elektrykom oraz mechanikom precyzyjnym.

Narodziny giganta

Rozochocony pierwszymi sukcesami biznesowo-technicznymi Bosch założył w 1886 roku w Stuttgarcie „Warsztat mechaniki precyzyjnej i elektrotechniki” („Werkstätte für Feinmechanik und Elektrotechnik”).
Kto by pomyślał, że kapitał zakładowy w wysokości 10 tys. marek będzie wstępem do prawdziwej rewolucji
w świecie przemysłu.

Motorem napędowym firmy od samego początku była innowacyjność. W ciągu zaledwie kilkunastu lat początkowo niewielki warsztat, oferujący usługi naprawy urządzeń elektronicznych, stał się ogromną fabryką produkującą wynalazki ułatwiające codzienną pracę.

W 1897 roku Robert Bosch zbudował dla Deutza magnetyczny zapłon, mający uruchamiać duży, stacjonarny silnik przemysłowy w trójkołowym pojeździe mechanicznym. Tak właśnie narodził się słynny niskonapięciowy zapłon iskrowy (elektromagnetyczny) ze świecami zapłonowymi. Dekadę później to rozwiązanie sprawdzi się w silniku automobila. Proponowany przez fabrykę Boscha zapłon iskrownikowy, w szybkości zapłonu, precyzji oraz cenie bił na głowę wszystko, co w tamtych czasach było obecne na rynku. Był to zatem kamień milowy dla rozwoju marki.

Robert Bosch, jako wielki innowator, był również zafascynowany możliwościami, jakie dawała wciąż raczkująca elektrotechnika. Był jej „ambasadorem”, bo już w ostatniej dekadzie XIX stulecia, dla usprawnienia interesów, korzystał z wynajętego łącza telefonicznego. Idea podążania za nowinkami znajduje zresztą wyraz w motywie strategicznym firmy, który głosi: „Technologia bliżej nas”.

Dla założyciela niemieckiego przedsiębiorstwa bardzo ważna była jakość pracy. Samodzielność, staranność, troska o detale i osobista odpowiedzialność pracownicza za wytwarzanie każdego komponentu – takie zasady obowiązywały w zakładzie od samego początku. Jak twierdził sam Bosch:
„Na kształceniu sprawnych mechaników i techników opiera się przyszłość naszego przemysłu oraz postęp techniczny” ³.

Opłaciło się to. Po 20 latach działalności Bosch zatrudniał już 4500 pracowników. Dla porównania – dekadę wcześniej było ich 16.

Seryjny producent wysokiej klasy

Geniusz Boscha polegał nie tylko na obcowaniu z najnowszymi osiągnięciami techniki. To także ogromna intuicja biznesowa. Pomysłodawca z Albeck zdawał sobie sprawę z tego, jak ogromną szansą jest zatrudnianie najlepszych mechaników, ale także otwarcie się na rynki międzynarodowe. To dlatego już w 1913 roku „Warsztat mechaniki (…)” miał swoje zakłady w Ameryce, Azji oraz, Australii. Wcześniej ekspansja koncentrowała się na Wielkiej Brytanii i Francji.  Wśród klientów znaleźli się głównie przedstawiciele przemysłu motoryzacyjnego.

Nowe zakłady produkcyjne za granicą, w połączeniu z eksportem na pozaniemieckie rynki, przełożyły się na pozycję światowego lidera. W latach 20. XX wieku przedsiębiorstwo Boscha było już znane na całym globie. W firmie powstawały takie produkty jak części maszyn budowlanych, komponenty pojazdów, narzędzia oraz elektronarzędzia, a od początku lat trzydziestych także radia samochodowe i urządzenia z zakresu techniki grzewczej. W 1927 roku Bosch zaprojektował innowacyjny system wtrysku do silników systemu Diesla, pozwalając im zająć miejsce w autach osobowych.

Jak to możliwe, że wytwarzano aż tak szeroki wachlarz wyrobów, w dodatku na tak olbrzymią skalę?
Korzystano z możliwości, jakie daje nowoczesna produkcja seryjna. To o jej dobrodziejstwach przekonał się Bosch podczas pracy w amerykańskich zakładach.

Sukces nie zmalał nawet w obliczu światowego kryzysu i wojny.
Bosch dał się poznać jako kapitan statku pewnie przemierzającego zburzone wody. Sprytna strategia dywersyfikacji działalności pozwalała zająć najważniejszą w danym czasie część rynku. Dzięki temu  utrzymywano stale wysoką pozycję konkurencyjną. Na przykład po II Wojnie Światowej w Boschu wyodrębniono kilka jednostek organizacyjnych, których zadaniem była specjalizacja działalności w zakresach: radioodtwarzaczy samochodowych (Blaupunkt), systemów podgrzewania wody (Junkers), elektronarzędzi (Power Tools) i nie tylko.

Wartości ważniejsze od produktu

Nie zapominaj nigdy o człowieczeństwie i szanuj ludzką godność podczas postępowania z innymi.⁴

Robert Bosch to jeden z tych twórców, którym bliska była nie tylko maszyna, ale i człowiek.
Najgłębszym wyrazem takiego postępowania był opór wobec nazistowskich Niemiec, czyli ojczyzny, w jakiej przyszło mu żyć w najokropniejszych czasach XX wieku.

Choć na początku III Rzeszy, jego niemieckie zakłady wytwarzały produkty także na potrzeby wojska, to sam właściciel dał się poznać jako obrońca tysięcy jeńców i organizator działalności konspiracyjnej.
Natomiast już podczas II Wojny Światowej następca Boscha, czyli działający zgodnie z wolą założyciela Hans Walz, został po latach uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata – między innymi ze względu na fakt, że fabryki Boscha potajemnie wspierały uciśnionych i antynazistowski ruch oporu. Ponadto, z funduszy Roberta Boscha w 1940 roku wybudowano szpital w Stuttgarcie.

Ale wartości manifestowane przez Boscha objęły również działalność biznesową. Można by powiedzieć, że niemiecki wizjoner techniki był propagatorem ówczesnego CSR-u i nowoczesnego HR-u. Bazę sukcesu firmy tworzyły bowiem – i tworzą do dziś – takie zasady jak odpowiedzialność za pracowników⁵, postępowanie zgodnie z prawem, niezawodność, wiarygodność, czy dbanie o dobro ogółu.

Niezwykły człowiek tworzący niezwykłe produkty

Robert Bosch jest przykładem wyprzedzającego swoje czasy wizjonera i praktyka, który stworzył coś z niczego.
Od zakładu rzemieślniczego, do międzynarodowego przedsiębiorstwa – imponująca droga, jaką przeszedł, stanowi dziś wzór dla wielu aspirujących ludzi biznesu.

Bosch to dziś marka sama w sobie. Synonim oryginalnej niemieckiej jakości, a w wielu przypadkach jedyny godny uwagi gracz na rynku narzędzi i elektronarzędzi. Wśród wyrobów niemieckiego producenta znajdują się także instalacje solarne oraz antywłamaniowe, układy hamulcowe, systemy wtrysku Motronic i Jetronic oraz wycieraczki.
Nawet po śmierci niemieckiego innowatora w 1942 roku, firma działała bez żadnych przestojów i większych problemów, co jest świadectwem tego, jak potężne imperium zbudował założyciel.

Ponad 130-letnie doświadczenie, poparte niemiecką technologią, to jednak nie wszystko. Powstała na fali sukcesu Fundacja im. Roberta Boscha, która od początku działalności i tylko do 2008 roku przeznaczyła około 800 milionów euro na cele społeczne. To swego rodzaju ukłon w stronę wartości, które przewijały się przez całą biografię Roberta Boscha.