Skrzynia manualna wykorzystuje do swojego działania pary kół zębatych, a do jej prawidłowego funkcjonowania służy między innymi sprzęgło. Układ bywa mniej lub bardziej awaryjny – wszystko zależy od techniki prowadzenia pojazdu. Co warto wiedzieć na temat tych części pojazdu osobowego i jakich błędów unikać, jeśli “manual” ma nam posłużyć na długie lata?
Manualna skrzynia biegów stanowi bardziej tradycyjne rozwiązanie w porównaniu ze skrzynią automatyczną (tzw. “automatem”). Jej działanie jest uzależnione w głównej mierze od zachowania kierowcy, który samodzielnie decyduje, które przełożenie wybrać na podstawie danych z obrotomierza i pożądanej przez siebie prędkości.
W obudowie manualnej skrzyni biegów znajdują się trzy rodzaje wałków:
Na tym ostatnim osadzone jest koło zębate, którego zadaniem jest przekazywanie napędu na bliźniaczy element w wałku pośrednim. Na obydwu rodzajach wałków znajdują się pary kół, odpowiadające danym biegom. Włączenie konkretnego biegu prowadzi do rozłączenia pozostałych kół zębatych.
Mówi się, że pierwsza w historii manualna skrzynia biegów została zaprezentowana w 1898 roku w Paryżu, a jej konstruktorem był Louis Renault, czyli – dobrze kojarzycie – założyciel legendarnej francuskiej marki samochodów. Nowy jak na ówczesne czasy typ skrzyni wyróżniał się pojedynczym bezpośrednim przełożeniem, które miało zastąpić dotychczasowe przekładnie łańcuchowe.
Z kolei, jeśli chodzi o sprzęgło, to odgrywa ono podwójną rolę: łączy i rozłącza skrzynię manualną z silnikiem. Zasada działania jest dość prosta: w momencie, gdy pedał sterujący zostanie wciśnięty do podłogi, następuje rozłączenie i sprzęgło się rozłącza.
Jeśli pojazd ma ruszyć z miejsca, kierowca powinien ponownie zwolnić pedał sprzęgła. Wciśnięcie powoduje przerwanie przekazywania prędkości obrotowych oraz mocy silnika na koła. Kolejną czynnością będzie wybicie biegu najpierw na jałowy, a potem na właściwe przełożenie. Następnie trzeba z dużym wyczuciem odpuścić pedał sprzęgła, tak by napęd mógł być ponownie przekazywany na poszczególne elementy skrzyni biegów bez zbędnych przeciążeń.
Zapięcie nowego biegu zawsze skutkuje rozłączeniem poprzedniego. Zatem jeśli poszczególne procesy mają się odbywać bez szkody dla podzespołów, to w obudowie każdorazowo musi się znaleźć odpowiednia ilość oleju smarującego.
Manualne skrzynie biegów niestety się psują. Nie jest to oczywiście tak częste, jak usterki pozostałych układów czy podzespołów, ale trzeba mieć to na uwadze.
Winę za nieprawidłowości bardzo często ponosi sam kierowca, który wdraża niewłaściwe nawyki podczas jazdy. Tymczasem technika prowadzenia samochodu z manualną skrzynią biegów jest zdecydowanie inna niż w przypadku automatu. Ważną rolę odgrywa sprzęgło.
Poniżej znajdziecie zestawienie najczęstszych błędów powodujących awarię “manuala” i prowadzących do kosztownych napraw.
Wielu kierowców zastanawia się nad tym, czy w dzisiejszych czasach wciąż warto inwestować w samochody z manualną skrzynią biegów. Odpowiedź wcale nie jest prosta.
Owszem, skrzynie automatyczne zapewniają lepszy komfort jazdy. Coraz częściej stanowią one również opcję domyślną w nowoczesnych modelach – niektórzy producenci w ogóle nie zapewniają możliwości wyboru między „automatem” a „manualem”. Zatem wybór dostępnych pojazdów znacznie się zawęża.
Natomiast skrzynie manualne mają też swoje mocne strony i znajdują wielu zwolenników. Przy umiejętnej jeździe, ich awaryjność jest minimalna. Przekłada się to na zdecydowanie dłuższy czas eksploatacji w porównaniu z wersją automatyczną, zwłaszcza jeśli mówimy o jeździe miejskiej. Prostsza konstrukcja aut „manualnych” skutkuje ponadto ich niższą ceną. To właśnie argumenty ekonomiczne przemawiają za wyborem takiej opcji. Inna rzecz to niezapomniane doświadczenia z jazdy, poczucie kontroli nad autem oraz nauka pokory za kierownicą.
Wybór ostatecznie jest uzależniony od indywidualnych preferencji. Najlepiej jednak będzie, jeśli przed podjęciem decyzji przetestuje się obydwa rozwiązania w praktyce.
