Kiedy myślimy o wielkich wynalazcach, z miejsca przychodzą nam do głowy takie nazwiska jak Edison czy Tesla. Mało kto pamięta natomiast o Hansie Renoldzie – szwajcarskim konstruktorze, którego patent zrewolucjonizował przemysł i odcisnął swój ślad w historii.
Aarau to niewielka miejscowość w północnej Szwajcarii. To tutaj 31 lipca 1852 roku przyszedł na świat Hans – syn piekarza Johannesa i Marii Renold. Nasz bohater od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie mechaniką, co później zaowocowało wyborem takiego właśnie kierunku studiów na Politechnice w Zurychu.
Hans Renold lata młodości spędził w Paryżu, gdzie pracował w biurze rysunkowym oraz w Londynie, aby finalnie, w wieku 21 lat przenieść się do Anglii na stałe. Podjął tam pracę w firmie zajmującej się eksportem maszyn tekstylnych. To tu zaczęła się jego przygoda jako innowatora i wynalazcy.
Podpatrując zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa, rozmyślał o samodzielnym interesie. Myśl ta przekuta została w czyn w 1879 roku, kiedy to za pożyczone od przyszłego teścia 300 funtów kupił od Jamesa Slatera małą firmę, produkującą łańcuchy tekstylne. Siedziba przedsiębiorstwa Renolda znajdowała się w Salford w hrabstwie Lancashire.
1880 rok – to niezwykle istotna data w życiorysie Hansa Renolda. Właśnie wtedy skonstruował on łańcuch rolkowy. Patent Renolda szybko zaczął zyskiwać na popularności, wypierając powszechnie wówczas stosowane łańcuchy tekstylne, które nie słynęły z niezawodności. Wynalazek ten miał przełomowe znaczenie dla przemysłu. Ale nie tylko…
Łańcuch wymyślony przez Renolda, zainteresował innego brytyjskiego wynalazcę i przemysłowca – Johna Kemp Starleya. Wpadł on na pomysł, żeby wykorzystać tę konstrukcję w zmodernizowanym według własnego pomysłu bicyklu. Jego Rover Safety Bicycle, różnił się od poprzednich wersji między innymi tym, że jego oba koła miały identyczny rozmiar. Starleyowi zawdzięczamy wygląd współczesnego roweru oraz jego nazwę. Wkład brytyjskiego przemysłowca w rozwój tego sektora trafnie podsumował jeden z magazynów rowerowych, pisząc, że pomysł Starleya „nadał wzór światu”.
Poprzez współpracę z „praojcem rowerów” firma Renolda rozszerzyła działalność o produkcję łańcuchów dla pojazdów dwukołowych. Wynalazca wykazał się przy tym niezwykłą przedsiębiorczością i umiejętnościami biznesowymi. Interes szybko się rozwijał. W roku 1881 konstruktor przeniósł się z Salford do Brook Street w Manchesterze, gdzie po pewnym czasie rozpoczął budowę nowej fabryki „Progress Works”.
W tym czasie firma prowadzona przez Renolda opatentowała cały szereg innowacyjnych rozwiązań, a ze swoją ofertą wyszła poza granicę Anglii. Jedno z ciekawszych zleceń dotyczyło wyprodukowania i dostarczenia łańcucha do… mechanizmu zegarowego popularnego Big Bena.
Chociaż wynalazca nie próżnował, żadna z późniejszych konstrukcji nie zapisała się w historii przemysłu tak bardzo, jak łańcuch. Hans Renold może i nie jest postacią rozpoznawalną, ale chyba każdy miał do czynienia z jego konstrukcją. Branża rowerowa, która wciąż bazuje na opisywanym wynalazku, ma się świetnie. Moda na zdrowy tryb życia sprawia, że fanów dwóch kółek nie brakuje. Kolarstwo, jest dziś nie tylko formą spędzania wolnego czasu. ale także niezwykle popularnym sportem, mającym rzesze fanów na całym świecie.
Od „rewolucji”, która była możliwa dzięki wykorzystaniu łańcucha rolkowego, sylwetka roweru nie uległa drastycznym zmianom. Współczesne wersje wciąż zachowują kształt wymyślony przez Johna Kemp Starleya. Podobnie wygląda sprawa patentu szwajcarskiego wynalazcy. Łańcuch rolkowy nadal stanowi ważną część rowerowego napędu. Aby mechanizm mógł prawidłowo funkcjonować, potrzebne są odpowiednie środki smarne. Popularność, jaką dziś cieszą się rowery, rodzi zapotrzebowanie na preparaty dedykowane właśnie jednośladom. Ten przykład doskonale obrazuje, jak patent Renolda wpłynął i wciąż wpływa na inne gałęzie przemysłu, w tym branżę producentów olejów i smarów.
Patrząc na biografię Hansa Renolda, nie sposób przejść obojętnie obok jego podejścia do relacji pracownik – pracodawca. Usposobiony społecznie Renold, kładł duży nacisk na podmiotowe traktowanie swoich podwładnych. Wokół pracowników budował wspólnotę. W czasach kiedy normą był przynajmniej 52-godzinny tydzień pracy, on wprowadził system ograniczający ten czas do 48 godzin. Jego firma uskuteczniała program praktyk zawodowych, a zatrudnieni tam pracownicy mogli korzystać z szerokiego wachlarza zajęć rekreacyjnych, dostępnych w ramach programu socjalnego. Zasługi Szwajcara zostały docenione na Wyspach. Renold otrzymał brytyjskie obywatelstwo, a w 1940 roku przyznano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Manchesterze.
Hans Renold zmarł w 2 maja 1943 roku, jednak jego firma funkcjonuje do dziś, a patenty wymyślone przez inwestora, takie jak łańcuch rolkowy, nadal są w powszechnym użyciu.
Wykorzystany w artykule portret Hansa Renolda By William H. Myers 1890–1924 – Painting (found online at BBC Your Paintings (now available )
